مشاوره رایگان22522540 -021
مشتاقــــ شنیدنــــ صدایـــ شما هستیمـــ ...
مشتاقــــ شنیدنــــ صدایـــ شما هستیمـــ ...
خدمات ساوا را می توانید از این قسمت انتخاب کنید. بخاطر داشته باشید که با انتخاب هر کدام از گزینه های بالا، ما تمام تلاشمان را برای رفع مشکلات شما انجام خواهیم داد.
پرداخت نفقه و هزینه های زندگی از وظایف ذاتی شوهر می باشد.، قانون گذار برای عدم پرداخت نفقه اهمیت زیادی قائل شده و ضمانت اجراهای مستقیم و غیر مستقیم متعددی قائل شده...
پرداخت نفقه و هزینه های زندگی از وظایف ذاتی شوهر می باشد.، قانون گذار برای عدم پرداخت نفقه اهمیت زیادی قائل شده و ضمانت اجراهای مستقیم و غیر مستقیم متعددی قائل شده تا این حد كه در مشخص میزان نفقه توانایی مالی مرد را در نظر نگرفته و شأن و طبقه اجتماعی و درجه تمول زن را ملاک محاسبه میزان نفقه قرار داده.در ادامه تلاش می شود به نکات مهم و نمونه یک پرونده عملی در خصوص مطالبه نفقه زن اشاره شود. توصیه ما این بوده كه دعوای مطالبه نفقه را ساده نگیرید و قبل از هر اقدامی با یک وکیل حقوقی خانواده مشاوره کرده یا طرح و پیگیری دعوای خود را به یک وکیل نفقه بسپارید.
چه چیزهایی قرار است در مقاله مراحل مطالبه نفقه بخوانیم؟
همین كه عقد نکاح به طور صحت واقع شد، روابط بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود كه نفقه از مصادیق حقوق زن و تکالیف مرد بعد از وقوع عقد نکاح بطور صحت است. آنچه كه بیان شد مربوط به نفقه زوجه در زمان زندگی مشترک با زوج و در عقد دائم بین طرفین است.
اما در مورد وضعیت زنی كه از همسرش جدا شده، قانونگذار در ماده 1109 وضعیت را مشخص کرده به این صورت كه: " نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهه شوهر است مگر اینكه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد لیکن در صورتی كه عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود كه در این صورت تا زمان وضع حمل، حق نفقه خواهد داشت."
در صورت مرگ زوج هم طبق ماده 1110 قانون مدنی: " در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی كه پرداخت نفقه بر عهده آنان است تامین می شود." ضمانت اجرایی كه قانونگذار برای عدم پرداخت نفقه از سوی زوج در نظر گرفته هم حاکی از اهمیت این موضوع در حقوق ایران می باشد. زیرا طبق ماده 1111 قانون مدنی:" زن می تواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.
" در صورتی كه هم اجرای حکم مذکور در ماده قبل ممکن نباشد و شوهر همچنان از دادن نفقه استنکاف کند و عدم امکان اجرای حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می تواند به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر را اجبار به طلاق کند. همین طور است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه " پس ملاحظه می شود تحت شرایطی عدم پرداخت نفقه ازسوی زوج می تواند از عللی باشد كه زوجه با استناد به آن تقاضای طلاق کند.
در صورت استنکاف شوهر از پرداخت نفقه، زن می تواند با مراجعه به دادگاه شوهر را ملزم به پرداخت آن کند. در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد. لازم به ذکر است در صورتی كه زوج از دادن نفقه زوجه استنکاف کند، طبق قانون زوجه حق دارد برای طلاق به دادگاه رجوع کند.
اگر میزان نفقه مورد مطالبه تا 20 میلیون تومان باشد باید در شورای حل اختلاف طرح ردیده و در صورتی كه بیشتر باشد دادگاه خانواده صالح به رسیدگی است. دادخواست مطالبه نفقه باید از طریق دفاتر خدمات قضایی داده شود.
بعد از مشخص وقت توسط دادگاه و رسیدگی به پرونده و احراز شرایط لزوم پرداخت نفقه توسط زوج، دادگاه شوهر را محکوم به پرداخت نفقه می کند.
در این خصوص بین فقها و حقوقدانان اختلاف نظر بوده ولی به نظر می رسد نفقه مقتضای ذات عقد نکاح دائم نباشد كه نتوان خلاف آن شرط کرد به اصطلاح حقوقی نفقه مقتضای اطلاق عقد نکاح دائم به شمار می رود و روشن بوده كه زوجین می توانند در ضمن عقد در این خصوص با تراضی و توافق تصمیم گیری کنند.
نکته: بر خلاف استحقاق دراستحقاق حقوق زوجه تمکن مرد شرط نیست به عبارت دیگر چنین نیست كه مرد در صورت توانایی مالی باید حق همسر خود را پرداخت کند و مرد فقیر هم ملزم به پرداخت حقوق زوجه است حتی در صورتی كه زن تمکن داشته و یا شاغل باشد باز هم پرداخت حقوق زوجه بر عهده زوج است.
نکته: در این كه آیا هزینه تحصیل زوجه جزء حقوق زوجه محسوب می شود یا خیر قانون در این زمینه ساکت بوده ولی نظر فقها و مراجع بر این بوده كه هزینه تحصیل از شمول نفقه واجب مرد خارج می باشد.
به نظر می رسد هزینه های درمان زوجه كه در قانون از موارد نفقه شمرده شده شامل هزینه های درمان متعارف بوده و در صورتی كه زوجه دچار بیماری صعب العلاج یا خاصی شده باشد كه هزینه های گزاف داشته باشد وجوبی برای پرداخت آن ها برای شوهر نیست. در این موارد قاضی رسیدگی کننده پرونده نفقه با توجه با قانون، شرع و اوضاع و احوال زوجین و وضعیت مالی آن ها تصمیم متقضی را اتخاذ خواهد کرد.
بر طبق ماده 1108 قانون مدنی هرگاه زن بدون مانع شروع از ادای وظایف امتناع کند در واقع تمکین نکند مستحق حق خود نخواهد بود.
تمکینبه این معنی بوده كه زوجه باید در منزل مشترک كه شوهر اختیار کرده سکنی گزیند و از شوهر در انجام وظایف خاص زناشویی اطاعت کند و در راستای این كه قانون مدنی كه مقرر کرده ریاست خانواده از خصایص شوهر است، عمل کند. به زنی كه عمدا و بدون عذر قانونی و شرعی تمکین نکند ناشزه گفته می شود.
در صورتی كه زوجین بعد از عقد نکاح دائم بر سر موعد مراسم عروسی و زندگی مشترک توافق کرده باشند رویه قضایی بر این متمایل بوده كه در این دوران تا زمان موعد شروع زندگی مشترک به زوجه نفقه تعلق نمی گیرد اما در صورتی كه زوج، زوجه را بلاتکلیف رها کند و اقدامی برای شروع زندگی بعد از آن تاریخ نکند زوجه می تواند مطالبه نفقه کند.
در صورتی كه بین زوجین نزدیکی و عمل زناشویی واقع نشده باشد زوجه دارای حق حبس استبه این معنی كه بر طبق ماده 1085 قانون مدنی زوجه تا همه مهر به او داده نشده – و لو این كه مهریه توسط دادگاه تقسیط شود – می تواند از تمکین و ایفای وظایفی كه در مقابل شوهر دارد امتناع کند و این امتناع اسقاط حق نفقه نمی کند.
نکته: دقت کنید كه زندگی مشترک زوجین ظهور در پرداخت نفقه از طرف زوج به زوجه دارد با این توضیح كه در صورتی كه زنی به دادگاه برای حقوق زوجه معوقه مراجعه کند در حالی كه مدت زمانی را كه خواهان حق خود آن است در یک منزل با شوهر زندگی می کرده از نظر محاکم زندگی مشترک با شوهر ظهور در دریافت نفقه دارد و بار اثبات بر عهده اوست. پس در این موارد غالبا دادگاه ها مطالبه نفقه از طرف زوجه را نمی پذیرند.
نکته: زندگی مشترک زوجین در اصطلاح حقوقی ظهور در تمکین زن دارد از این رو در دادگاه ها و بار اثبات به عهده مرد بوده كه ثابت کنید زن تمکین نمی کند و ناشزه است.
در قانون میزان مشخصی برای نفقه مشخص نشده همانطور كه اشاره شد ملاک مشخص حقوق زوجه نیازهای زوجه و شان اوست كه در شرایط زمانی و مکانی مختلف، میزان نفقه متغیر خواهد بود. در صورتی كه زنی برای مطالبه نفقه به دادگاه مراجعه کند در این موارد محاکم خانواده برای مشخص مقدار حق زن، از کارشناس استفاده می کنند و کارشناس با تماس با زوجین و تحقیق در خصوص شرایط آن ها میزان حقوق زوجه را مشخص می کنند و بعد از ابلاغ نظر کارشناس طرفی كه اعتراض دارد ظرف مدت 7 روز نسبت به آن با ذکر علل اعتراض می کند و دادگاه برای بررسی مجدد میزان حقوق زوجه، از هیات سه نفر کارشناسان نفقه استفاده می کند.
نکته: دادخواست تهیه مسکن مستقل از سوی زوجه در سال های اخیر توسط دادگاه های خانواده پذیرفته نمی شود و زن باید صرفا دادخواست مطالبه نفقه بدهد.
نکته: بر طبق ماده 1115 قانون مدنی در صورتی كه زن بتواند ثابت کند زندگی مشترک او با شوهر ضرر مالی، شرافتی یا بدنی به همراه داردد دادگاه او را محکوم به تمکین نخواهد کرد كه در این صورت تمکین نکردن موجب از بین رفتن حقوق زوجه نمی شود.
قبل از هر چیز بهتر است برای دانستن کامل حقوق خود و درصد موفقیت در پرونده با ما تماس بگیرید اما نفقه یک وجه حقوقی دارد كه می توان با توجه به مقدار نفقه ای كه درخواست می شود دادخواست نفقه را تقدیم شورای حل اختلاف یا دادگاه کرد در صورتی كه میزان حقوق زوجه و یا تقدیم آن در اصطلاح حقوقی کمتر از 20 میلیون تومان باشد از طریق شورای حل اختلاف و در صورتی كه بالای 20 میلیون تومان باشد از طریق دادگته خانواده قابل پیگیری می باشد.
برای مشاوره و قبول وکالت با وکلای خانواده گروه ساوا اپ تماس بگیرید.
یک وکیل حقوقی خانواده متخصص در دعاوی خانوادگی توضیح می دهد: بر طبق ماده 1106 قانون مدنی در عقد دائم حقوق زوجه بر عهده شوهر بوده و بر طبق ماده 1113 همان قانون در ازدواج موقت زن حق نفقه ندارد مگر این كه در ضمن عقد شرط شده باشد یا بنای طرفین در زمان عقد این بوده كه شوهر نفقه زن را بپردازد. در این جا چندین سوال مطرح می شود كه سعی شده در این مختصر به همه آن ها جواب داده شود.
از ملاک های مهم کارشناس برای مشخص نفقه نیازهای زوجه و شان او است. بر طبق ماده 1107 قانون مدنی حقوق زوجه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن می شود مثل مسکن، پوشاک، غذا، اثاثیه منزل و هزینه های درمان و حتی خادم البته اگر زن عادت به داشتن خادم داشته باشد و یا به واسطه مریضی نیاز به آن داشته باشد. موارد ذکر شده در این ماده حصری نیست و به عنوان مثال ذکر شده. قاعده کلی این بوده كه حقوق زوجه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با شآن زن می باشد.
خانم ه.س به طرفیت غ.ب دادخواست مطالبه نفقه معوقه از مورخ 90/8/16 لغایت اجرای حکم از قرار ماهیانه 4000000 ریال طرح می کند كه متعاقبا در جلسه دادرسی، وکیل حقوقی خانواده گروه ساوا اپ از طرف زوج اعلام وکالت می کند. شعبه 8 دادگاه عمومی شهرری بعد از مشخص وقت رسیدگی به استماع اظهارات و دفاعیات طرفین می پردازد.
خواهان اظهار می دارد كه از مورخ 90/8/16 در عقد نکاح یکدیگر می باشیم و دوشیزه و دارای حق حبس می باشم و با توجه به این كه نفقه ای از طرف زوج پرداخت نشده محکومیت ایشان به پرداخت نفقه را استدعا دارم در ادامه وکیل زوج دفاع می کند كه زمان عقد، توافق طرفین و خانواده های آن ها بر این بوده كه دو سال بعد از عقد، مراسم عروسی برگزار شود و بعد از دو سال با توجه به اختلاف های فی ما بین، زوجه حاضر به زندگی مشترک نیست.
دادگاه در نهایت با عدم پذیرش دفاعیات وکیل حکم بر محکومیت خوانده به نفقه معوقه از مورخ 90/8/16 لغایت 93/11/16 صادر می کند. در مهلت 20 روز تجدید نظر خواهی بعد از ابلاغ رای، وکیل زوج اقدام به دادخواست تجدید نظر و اعتراض به رای می کند. بعد از تبادل لوایح پرونده به شعبه 30 دادگاه تجدید نظر استان تهران ارجاع می شود كه در نهایت شعبه مذکور بعد از نقض قسمتی از دادنامه بدویبه این شرح رای را صادر می کند:
«… رای دادگاه مطابق قانون و علل پرونده صادر نشده. زیرا با توجه به مندرجات پرونده و اظهارات طرفین، موقع عقد، بنا بر این بوده كه عروسی دو سال بعد از عقد نکاح باشد یعنی بنا بر این بوده كه در مدت مذکور زوجه در منزل پدرش سکونت کند و از او ارتزاق کند به عبارت دیگر در این مدت توافق بر عدم انفاق بوده علاوه بر این كه در مدت مذکور زوجه در تمکین کامل زوج بوده و از او تمکین خاص نکرده… بنابراین استحقاق زوج به دریافت نفقه از زمان وقوع عقد تا دو سال بعد از شروع زندگی مشترک احراز نمی شود. به همین سبب این قسمت از دادنامه به استناد ماده 358 قانون آیین دادرسی مدنی نقض و حکم بر بی حقی ایشان صادر می شود…»
ازدواج برای زن و مرد حقوق و تکالیفی ایجاد می کند. یکی از تکالیف مرد تامین مخارج زندگی و پرداخت نفقه زوجه می باشد. در حقوق ایران تامین نفقه بر عهده شوهر می باشد.
پرداخت نفقه زن یعنی بر طرف کردن نیاز های مادی مورد نیاز معیشت زن به صورت آبرومندانه و متعارف و متناسب با شأن زن ماده 1107 قانون مدنی مقرر کرده نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.
1 – عقد دائم : در عقد موقت زن مستحق نفقه نیست. مگر اینكه در عقد شرط شده باشد و یا از اوضاع و احوال زندگی زوجین چنین برآید كه مرد موظف به پرداخت نفقه می باشد. به عنون مثال در صیقه نامه های عقد موقت 99 ساله و امثالهم به نظر می آید كه پرداخت نفقه تکلیف زوج باشد. اما در عقد دائم بدون لزوم شرطی پرداخت نفقه بر عهده شوهر می باشد.
ماده 1113 قانون مدنی – در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر این كه شرط شده یا آن كه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.
2 – تمکین زوجه : استحقاق زن به نفقه مشروط به تمکین می باشد.
در صورتی كه طلاق زوجین رجعی باشد یعنی طلاق به درخواست مرد باشد اولا زوجین در 3 ماه عده از هم ارث می برند و ثانیا زن مستحقق دریافت نفقه می باشد. غالبا در رای دادگاه طلاق به درخواست زوج، نفقه ایام عده زوجه مشخص می شود.
اما نفقه زن در طلاق بائن – به مطلب انواع طلاق مراجعه کنید – زن باید عده نگه دارد اما شوهر تکلیفی به پرداخت نفقه ایام عده ندارد.
در صورت فوت شوهر، زن باید عده وفات نگه دارد كه 4 ماه و ده روز می باشد.
ماده 1110 قانون مدنی مقرر کرده كه در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه در صورت مطالبه او از اموال نزدیکان زوج كه ملزم به پرداخت نفقه اند پرداخت شود. ماده مذکور بسیار گنگ و بد تنظیم شده و نیازمند اصلاح قانونگذار می باشد.
نکته: در صورتی كه زن در زمان طلاق باردار باشد، فارغ از نوع طلاق نفقه تا پایان وضع حمل بر عهده زوج می باشد.
در صورتی كه مردی نفقه همسر را با وجود تمکین پرداخت نکند زوجه می تواند با دادن دادخواست به شورای حل اختلاف یا دادگاه خانواده و از طریق ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مطالبه نفقه معوقه مطالبه کند. اما نکته اصلی بر سر اثبات و بار اثبات دعوی می باشد.
به عبارت ساده تر در صورتی كه زوجین با هم زندگی مشترک داشته باشند و به تعبیری زیر یک سقف باشند به منزله این بوده كه زوجه نفقه دریافت میکرده. زیرا زندگی مشترک اماره پرداخت نفقه از سوی شوهر به زن می باشد. مگر اینكه زن ثابت کند مثلاً زوج ترک منزل کرده یا منزلی تهیه نکرده یا بیکار است یا….
در صورتی كه در مقام دفاع، زوج مدعی عدم تمکین همسر باشد اولا پذیرفته كه نفقه پرداخت نکرده و ثانیا باید دادخواست تمکینی داده و رای مربوطه قطعی را اخذ می کرده تا بتواند از مزایای آن استفاده کند. در غیر اینصورت محکوم به پرداخت نفقه خواهد شد.
امیدواریم توانسته باشیم در مقاله مراحل اخذ نفقه رضایت شما را جلب و هر آنچه نیاز دارید را به شما منتقل کنیم. شما می توانید برای مشاوره حقوقی طلاق و همینطور وکالت طلاق از طریق راه های ارتباطی ذکر شده با ما در ساوا اپ تماس بگیرید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و دقیق تر راجع به این موضوع
مشاوران حقوقی ساوا شبانه روز در کنار شما هستند
پرسش: