جرم قذف

جرم قذف چیست و مجازات آن:

معنای جرم قذف این است که شخصی به دیگری تهمت بزند که عمل زنا یا لواط انجام داده است . بر اساس قانون مجازات اسلامی ، مجازات جرم قذف یک مجازات حدی است و در صورت اثبات جرم قذف ، قاذف به مجازات 80 ضربه شلاق محکوم می شود ؛ مگر در برخی موارد استثنائی که این مجازات کمتر است و یا در مواردی که حکم اعدام برای قذف صادر می شود.

نحوه شکایت از جرم قذف:

بر اساس ماده 255 قانون مجازات اسلامی ، حد قذف ، حق الناس است و تعقیب و اجرای مجازات قانونی قذف منوط به این است که شاکی آن را مطالبه کرده باشد . در صورتی که شخص مقذوف در هر مرحله از شکایت خود ، گذشت کند رسیدگی به جرم قذف و اجرای مجازات قذف موقوف خواهد شد.

برای شکایت از جرم قذف ، شاکی می تواند به یکی از دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی مراجعه نماید و پس از انجام ثبت نام در سامانه ثنا ، شکواییه خود را در خصوص جرم قذف مطرح کند . نکته مهمی که در مورد نحوه شکایت از جرم قذف وجود دارد آن است که حین شکایت از جرم قذف باید ادله کافی در مورد جرم نیز ارائه شود . جرم قذف را می توان با استناد به شهادت شهود و یا اقرار مرتکب اثبات کرد.

البته همانطور که ذکر شد در صورتی که شاکی در هر مرحله از تعقیب ، رسیدگی و اجرای حکم گذشت کند ، رسیدگی به جرم قذف و اجرای مجازات آن متوقف می شود . اما حد قذف اگر به اجرا در نیامده باشد و مقذوف هم گذشت نکرده باشد ، این حق به ورثه او ( به جز همسرش ) منتقل می شود و هر یک از ورثه او می توانند اقدام به شکایت از جرم قذف نمایند.

در قانون مجازات اسلامی در فصل پانزدهم تعزیرات و مجازات های بازدارنده تحت عنوان «هتک حرمت اشخاص» به موضوع توهین و فحاشی پرداخته شده است. بر اساس ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی: «توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاط رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.

طبق ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، جرم توهین و فحاشی به عنوان یک جرم قابل گذشت شناخته می شود

وقتی از نظر قانون یک جرم قابل گذشت محسوب می شود، یعنی شروع و ادامه ی تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات آن جرم، منوط و وابسته به شکایت شاکی و عدم گذشت وی است. پس اگر در هر مرحله شاکی از شکایت خود صرف نظر کند، پیگیری و اجرای مجازات آن حکم متوقف می شود. (ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی).

چه رفتارهایی توهین محسوب می شود؟

اولا توهین می تواند با هر شکل و وسیله ای اتفاق بیفتد. به شکل گفتار، رفتار، نوشتار و حتی با اشارات دست و چشم. و یا به وسیله ارسال پیامک، ایمیل یا تلفن.

دوما شاید فحاشی و استعمال الفاظ رکیک نمونه بارز توهین باشد، اما گاهی رفتارها و گفتارهای دیگری بنا به شرایط در زمره ی جرم توهین قرار می گیرد و مشمول مجازات و کیفر خواهد بود.

بدین ترتیب اعمالی مثل آب دهان انداختن به روی دیگری، هل دادن تحقیر آمیز دیگری، پرتاب گوجه فرنگی و تخم مرغ به سوی کسی و یا برخی اشارات دست که در فرهنگ ما اهانت آمیز است در گروه توهین کیفری قرار می گیرد.

نکته ای که اکثر حقوقدانان بزرگ به آن اصرار دارند، این است که جرم توهین با افعال مثبت اتفاق می افتد؛ یعنی مثلا سلام نکردن به یک شخص واجب الاحترام یا به پا نخواستن در برابر وی یا دست ندادن و مصافحه با یک نفر، شاید بی ادبانه باشد اما جرم محسوب نمی شود و مجازاتی ندارد.

شرایط تحقق جرم توهین و فحاشی:

شرط مهم تحقق جرم توهین، «موهن بودن رفتار» است؛ مثلا صرف خشونت در گفتار یا فریاد زدن را نمی توان توهین کیفری محسوب کرد.

در اصل می توان گفت تشخیص موهن بودن رفتار با «عرف» است؛ یعنی شخصیت فرد مقابل، وضعیت اجتماعی و فرهنگ عمومی در توهین آمیز بودن یا نبودن رفتاری تاثیر زیادی دارد. با ذکر مثال هایی توضیح می دهیم.

مثلا در میان گروه ها و طبقاتی از مردم کلماتی نظیر: «بی کلاس»، «بی اتیکت»، «غرب زده»، «بی پرستیژ» و غیره کاملا اهانت آمیز و غیرقابل تحمل محسوب می شود. ولی ممکن است در میان گروه دیگری از مردم اصلا اینگونه نباشد.

نکته: لازم به ذکر است که جرم توهین و فحاشی یک جرم مطلق است. یعنی حتی اگر توهین شونده (به دلیل روحیه بزرگوارانه یا برعکس روحیه ی ذلیل و خفیف) ناراحت و متاثر نشود، باز جرم توهین اتفاق افتاده است و می تواند از توهین کننده شکایت کند.

توهین مشدد چیست؟

گاهی قانون، توهین را به دلیل شخصیت و مقام طرف اهانت، تشدید کرده و مجازات بیشتری برای آن مقرر نموده است. نمونه های توهین مشدد متعدد می باشند که در ذیل بعضی از آن ها را همراه با مجازات مخصوص به خود ذکر نموده ایم

1. توهین به رهبری قبلی و فعلی، که مجازات آن طبق قانون حبس از شش ماه تا دو سال می باشد. این نوع توهین غیرقابل گذشت است. (ماده ۵۱۴ قانون مجازات اسلامی)

2. توهین به کارکنان و مقامات دولتی ایران در حین انجام وظیفه و با توجه به سِمَت آن ها ، که مجازات آن سه تا شش ماه حبس و یا ۷۴ ضربه شلاق  و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی است. (ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی)

3. توهین به مقامات سیاسی خارجی، که مجازات آن یک تا سه ماه حبس می باشد. برای تحقق این نوع جرم اولا توهین باید علنی باشد، دوما در قانون آن کشور خارجی این توهین جرم باشد، سوما فرد توهین شونده حتما شکایت نماید. (ماده ۵۱۷ قانون مجازات اسلامی)

4. توهین به مقدسات اسلام و یا هریک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س)، که اگر مشمول حکم ساب النبی باشد موجب اعدام است، در غیر اینصورت مجازات آن حبس از یک تا پنج سال می باشد. (ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی)

اثبات جرم توهین و فحاشی:

از مهمترین مواردی که به اثبات جرم کمک می کند، شهادت شهود است. اگر در هنگام وقوع توهین افرادی حضور داشته اند که می توانند با قطعیت اتفاقات پیش آمده را نزد قاضی و در دادگاه شرح دهند، می توان از گواه آن ها در اثبات جرم توهین و فحاشی استفاده نمود.

علم قاضی از دیگر موارد تاثیرگذار در اثبات جرم است. می توان از مدارک و مستندات محکمه پسندی که موجود است، در جهت افزایش آگاهی علم قاضی سود برد. مواردی همچون تحقیقات محلی، اظهارات مطلع و گزارش ضابطان از این نوع مدارک است.

همچنین فیلم، عکس، صوت، پیامک، چت، اسکرین شات و مواردی از این دست دلیل قطعی نیستند، اما می توان آن ها را به عنوان اماره (کمک به علم قاضی) به دادگاه ارائه نمود.

منبع : خبرنگاران ساوا

پرسش:

پاسخ: