ایا هر قتلی قصاص دارد

پیش گفتار                                                                                                                                                                                                   برای پاسخ به این سوال لازم است که به بررسی دفاع مشروع بپردازیم . به این معنا که  فرد  عمل مجرمانه ای را   برای دفاع از نفس، مال، ناموس، یا آزادی تن خود و دیگری، در برابر تجاوز یا خطر مرتکب شود دیگر دارای مجازات نیست  و  در واقع  علل موجهه جرم بوده و وصف مجرمانه عمل ارتکابی را از بین می برد.

دفاع مشروع

دفاع مشروع به معنای ارتکاب عمل مجرمانه، برای دفاع از نفس، مال، ناموس، یا آزادی تن خود و دیگری، در برابر تجاوز یا خطر می باشد که از علل موجهه جرم بوده و وصف مجرمانه عمل ارتکابی را از بین می برد. تحقق این دفاع، دارای شرایطی است که ضروری بودن رفتار مجرمانه ارتکابی، برای دفع خطر و عدم امکان تقاضای کمک، از جمله شرایط آن هستند.     

 ماده 156 قانون مجازات اسلامی، مصوب هزار و سیصد و نود و دو، در تعریف دفاع مشروع، مقرر می دارد : " هرگاه فردی، در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری، در برابر هر گونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع، با رعایت مراحل دفاع، مرتکب رفتاری شود که طبق قانون، جرم محسوب می‌ شود، درصورت اجتماع شرایط ... مجازات نمی‌ شود " 

بر اساس این ماده، دفاع مشروع، به معنای ارتکاب عمل مجرمانه، برای دفاع از نفس، مال، ناموس، یا آزادی تن خود و دیگری، در برابر تجاوز یا خطر فعلی و قریب الوقوع بوده که برای تحقق آن و پذیرش این امر توسط قاضی، وجود شرایط دفاع مشروع، لازم است که در ادامه مقاله، به بررسی این شرایط می پردازیم و می گوییم که شرایط دفاع مشروع چیست.                                                                                                   

برای اینکه شخصی، بتواند، پس از ارتکاب یک جرم، در محکمه و در برابر قاضی، به دفاع مشروع، استناد کند و به سبب آن، مسئولیت کیفری را از خود، رفع نماید، باید، شرایط دفاع مشروع را داشته باشد. لذا در این قسمت از مقاله، قصد داریم، شرایط دفاع مشروع را بررسی کرده و بگوییم که شرایط دفاع مشروع چیست.

برای توضیح اینکه شرایط دفاع مشروع چیست، باید، به بندهای ماده 156 قانون مجازات اسلامی، مراجعه کرد. بر اساس بند های ماده 156 قانون مجازات اسلامی، شرایطی که اجتماع آن ها، شرط تحقق دفاع مشروع هستند، عبارتند از:

"رفتار ارتکابی، برای دفع تجاوز یا خطر، ضرورت داشته باشد": بر اساس این بند، چنانچه شخصی، بتواند با رفتاری دیگر، از قبیل داد زدن، جیغ زدن، ضرب و جرح با آسیب کم، از خود یا دیگری، دفع خطر کند اما، به عنوان مثال، مرتکب جرم قتل شود، عمل او، به عنوان دفاع مشروع، پذیرفته نخواهد شد و مجازات می گردد.

"خطر و تجاوز، به سبب اقدام آگاهانه یا تجاوز خود فرد و دفاع دیگری، صورت نگرفته باشد": بر اساس این بند، شخص، خود در ایجاد تجاوز یا رفتار مجرمانه و خطر، توسط دیگری، نقشی نداشته باشد و به عبارتی، او را تحریک به انجام رفتارهای خطرناک، نکرده باشد. به عنوان مثال، چنانچه فرد مدعی دفاع مشروع، پیش از این، به کسی تجاوز کرده باشد و حال که آن شخص، برای دفاع از خود، اقدام به ضرب و جرح او می کند، او را به قتل برساند، دفاع مشروع، از او، پذیرفته نیست.

" توسل به قوای دولتی، بدون فوت وقت، عملا، ممکن نباشد یا مداخله آنان، در دفع تجاوز و خطر، موثر واقع نشود.": بر اساس این بند، شخص مرتکب عمل مجرمانه در دفاع مشروع، نباید، امکان و زمان این را داشته باشد که با اطلاع به مامورین، از خود، دفع خطر کند یا شرایط به گونه ای باشد که حتی کمک مامورین ذی صلاح نیز برای رفع و دفع خطر، کارساز نیفتد.

  نتیجه انکه با احراز انچه که گفته شد فرد از کیفر قتل معاف میشود و قصاص نفس صورت نمیگیرد برای دریافت مشاوره تخصصی  از بهترین وکحیل در تهران با  ساوا اپ تماس  بگیرید   

پرسش:

پاسخ: