معجون قیمت گذاری دستوری خودرو

به گزارش دنیای‌اقتصاد ؛ طی دهه ۹۰ شمسی چالش‌‌‌های اصلی صنعت خودرو شامل قیمت‌گذاری دستوری، تحریم و نبود ارتباط با خودروسازان جهانی، زیان انباشته و بهای تمام‌شده بالا و در آخر ساختار دولتی و نبود مشارکت بخش خصوصی بوده است. از راهکارهای رفع چالش‌‌‌های مذکور می‌‌‌توان به تداوم عرضه‌‌‌ها در بورس‌کالا، خصوصی‌سازی بلوک‌‌‌های مدیریتی خودروسازان و در نهایت اتخاذ راهکار جامع برای برجام اشاره کرد. در این بین، بررسی صورت‌های مالی خودروسازان نشان می‌دهد که در ۱۲ماهه ۱۴۰۱، تولید آنها با افزایش ۲۲درصدی و درآمد فروش با افزایش ۷۱درصدی همراه بوده است.

 با این حال قیمت‌گذاری دستوری مانع رشد حاشیه سود این صنعت شده و در این سال افت قابل‌توجهی در سه حاشیه سود خودروسازان رقم خورده است. حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص خودرویی‌‌‌ها طی 12ماهه 1401، به‌‌‌ترتیب منفی 11درصد، منفی 16درصد و منفی 17درصد بوده که نسبت به سال 1400، به‌طور میانگین 7درصد کاهش سودآوری را تجربه کرده‌‌‌اند. نکته قابل توجه در ایران‌خودرو این است که ارزش بازار آن اخیرا به زیر 100همت افت کرده و از جمع 30شرکت با ارزش بیش از 100هزار میلیارد تومانی خارج شده است.

مادامی که سیاستگذار اجازه ندهد سهام خودروسازان در بورس‌کالا عرضه شود، نمی‌‌‌توان به آینده این صنعت امیدوار بود؛ همان‌طور که در چند روز اخیر صحبت‌‌‌هایی مطرح شد مبنی بر اینکه دو خودروساز بزرگ مشمول ماده 141 هستند و تنها راه نجات آنها تجدید ارزیابی دارایی‌‌‌هاست تا بتواند مرهمی بر زخم‌‌‌های این دو خودروساز به گل نشسته بازار سرمایه باشد. بر اساس صورت‌های مالی 12ماهه 1401 خودروسازان و  براساس میانگین وزنی مجموعا زیان 13هزار میلیارد تومانی را تجربه‌کرده‌اند. همین‌طور به‌طور میانگین به ازای هر سهم زیان 30تومانی ساخته‌اند که در مجموع نسبت به سال 1400 افزایش 144درصدی زیان را در 1401 تجربه کرده‌اند.

صنعت 260همتی بازار سرمایه

هفت‌شرکت صنعت خودرو در بازار سرمایه فعال هستند که درمجموع ارزش بازاری به‌‌‌میزان 260هزار میلیارد تومان دارند. در این بین، بیشترین ارزش بازار متعلق به شرکت ایران‌خودرو با 95هزار میلیارد تومان و کمترین ارزش نیز مربوط به شرکت «خکاوه» با 8هزار میلیارد تومان است. از آنجا که در سال‌های اخیر عمدتا شرکت‌های خودروساز با زیان انباشته مواجه بوده‌‌‌اند، عمده فعالان بازار شرکت‌های این صنعت

نسبت دیگری که می‌‌‌توان برای ارزش‌گذاری و مقیاس سهم‌‌‌های خودروساز درنظر گرفت، نسبت قیمت هر سهم به فروش آنهاست. این نسبت نشان می‌دهد که قیمت هر سهم چند برابر فروش به‌‌‌ازای هر سهم شرکت است که هرچه کمتر باشد، ارزندگی سهم آن شرکت بیشتر است. کمترین نسبت قیمت به فروش در خودروسازان مربوط به ایران‌خودرو با نسبت 5/ 0واحد است و پس از آن «خپارس» با ثبت عدد 8/ 0واحد رتبه دوم را از آن خود کرده است. طی 30روز اخیر شرکت‌های خودروساز به‌طور میانگین منفی 13درصد بازدهی را نصیب سهامداران خود کرده‌‌‌اند که بیشترین رقم مربوط به شرکت «خدیزل» با ثبت بازدهی 23درصد و کمترین رقم نیز مربوط به شرکت «خپارس» با ثبت بازدهی منفی 23درصد بوده است.

سهم 50درصدی ایران‌خودرو از تولیدات

بررسی میزان تولیدات خودروسازان طی 10سال اخیر نشان می‌دهد که هر سال به‌طور میانگین 9درصد به تولیدات آنها افزوده شده است. در این بین در برخی سال‌ها همچون سال 1393 تولید خودرو با رشد تاریخی 57درصد همراه بوده و رکورد 10ساله را از آن خود کرده است. کمترین میزان طی دوره مذکور مربوط به سال 1397 است که به‌‌‌دنبال تلاطم ارزی و تشدید تحریم‌‌‌های بین‌المللی خودروسازان با کمبود مواداولیه مواجه شدند و در مجموع تولیدات آنها در این سال با افت 40درصدی مواجه شد. بررسی گزارش‌های 12ماهه 1401 این صنعت نشان می‌دهد که در این مدت تولیدات خودروسازان با افزایش 22درصد همراه بوده که در مقایسه با افت یک‌درصدی تولید در سال 1400 و میانگین 10ساله 9درصدی عدد بسیار خوبی محسوب می‌شود.

عمده این افزایش تولید را می‌‌‌توان اولا آزادسازی نرخ برخی از خودروهای تولیدی و عرضه آنها در بورس‌کالا دانست که البته تداوم این امر پایین بود و عرضه خودرو در بورس‌کالا لغو شد. دومین عاملی که می‌‌‌توان عنوان کرد، گسترش داخلی‌‌‌سازی قطعات موردنیاز خودروسازان است که این امر موجب شد معضل کمبود مواداولیه در این شرکت‌ها رفع شود و آنها بتوانند تولیدات خود را با رشد مواجه کنند. در این بین بررسی تولید شرکت‌های سازنده خودرو نشان می‌دهد که ایران‌خودرو به‌تنهایی سهم بیش از 51درصدی از تولیدات کل صنعت دارد. در این بین کمترین سهم تولید را شرکت «خکاوه» دارد که طی سال 1401، 21/ 0درصد از تولیدات صنعت خودرو را تشکیل داده است.

را بر مبنای نسبت قیمت به سود ارزش‌گذاری نمی‌‌‌کنند. با این حال اگر ملاک ارزش‌گذاری را نسبت قیمت به سود در نظر بگیریم، کمترین میزان نسبت مذکور مربوط به شرکت «خاور» است که با ثبت عدد 4/ 6 نسبت به هم‌‌‌گروهی‌‌‌های خود ارزندگی بیشتری برای رشد قیمت دارد.

پرسش:

پاسخ: